25 maj 2024
Czas czytania: 6 minut
Z pewnością nie raz odłożyłaś/eś wykonanie jakiegoś zadania na później, mierząc się z negatywnymi konsekwencjami tej decyzji. Czekanie na lepszy moment wykonania wyznaczonej pracy może mieć różne przyczyny, a problemem nie jest jego sporadyczne występowanie, tylko nagminne przekładanie wszystkiego na możliwie jak najpóźniejszy termin. Powszechnie znane odkładanie wszystkiego na później nazywamy prokrastynacją. Przekonaj się, czy problem ten dotyczy również Ciebie.
Słowo prokrastynacja wywodzi się z łacińskiego procrastinatio i oznacza „odkładanie na jutro”. Termin ten odnosi się do szeregu zachowań związanych z opóźnianiem wykonania zadania, do których należą: zwlekanie, odraczanie, opóźnianie, przekładanie czy odkładanie na potem.
Prokrastynacja oprócz odraczania w czasie wykonywanych zadań odnosi się także do odwlekania podjęcia decyzji.
Aby odkładanie wykonywania zadań można było uznać za prokrastynację nie może to być jednorazowa sytuacja, a wielokrotnie powtarzany schemat postępowania oraz cecha postawy danej osoby odnosząca się do zarządzania sobą w czasie.
Problemem nie jest odkładanie zadań na później z powodu przemęczenia, przepracowania czy zwykłego lenistwa, jest nim chroniczne odroczenie wykonywania zadań z irracjonalnych powodów, wyszukując przy tym zastępczych zajęć, po to aby nie zajmować się tym właściwym.
Osoby prokrastynujące często (i przeważnie nieświadomie) wyszukują alternatywnych form aktywności i podejmują inne zajęcia, czując przytłoczenie obowiązkami, co w efekcie prowadzi do tego, że mają pewien rodzaj alibi dla własnego braku terminowości, a właściwe zadanie staje się jeszcze bardziej odległe do wykonania.
Prokrastynacja odnosi się także do unikania wszelkich informacji, które mogłyby sprzyjać szybszej realizacji zadania czy podjęcia decyzji, co w efekcie wydłuża właściwe wykonanie zadania.
Negatywne emocje, które przypisujemy prokrastynacji stanowią często jej skutek jak i przyczynę. Powodem negatywnych emocji może być uświadomiona rozbieżność pomiędzy wyraźną chęcią, zobowiązaniem do wykonania określonej czynności a niechęcią do jej faktycznej i właściwej realizacji. Czynności, które wykonuje się zamiast tej zasadniczej wywołują wyrzuty sumienia i doświadczanie przeciążenia.
Lęk przed niepowodzeniem stanowi jeden z głównych powodów prokrastynacji.
Osoby, które mają problem z nieterminowym wywiązywaniem się ze zobowiązań mierzą się z obniżonym poczuciem własnej wartości oraz brakiem pewności siebie. Osoby te odczuwają dyskomfort oraz mogą negatywnie oceniać jakość swojego życia. Prokrastynacja jest wzorcem zachowania, który utrudnia, a często wręcz prowadzi do dezorganizacji życia.
Prokrastynacja może występować u różnych osób w różnym natężeniu. Wskazane jest postępowanie terapeutyczne jeśli przybiera ona formę patologiczną. W wielu przypadkach jednak zaleca się pracę nad sobą, nad swoim postępowaniem. Poniżej wskażę kilka wybranych rad opracowanych przez Kulbata [2013] dla osób doświadczających prokrastynacji:
Jako środek zaradczy w walce z prokrastynacją warto zastosować opracowane techniki zarządzania sobą w czasie.
Należą do nich m.in. macierz Eisenhowera, SMART, ALPEN, TRZOS, zasada 2 minut czy nawyk wykonywania czynności do końca.
Z kolei macierz Eisenhowera będzie przydatna w ustalaniu priorytetów - pozwala na uszeregowanie zadań i czynności pod względem stopnia ich ważności i pilności. Dzięki właściwemu uporządkowaniu zadań można właściwie zarządzać czasem – zająć się sprawami najistotniejszymi, a inne odkładać, delegować bądź całkowicie eliminować z planu dnia. Macierz Eisenhowera zakłada podział obowiązków na cztery grupy: 1 – ważne i pilne, 2 – ważne i niepilne, 3 – nieważne i pilne oraz 4 – nieważne i niepilne. Zmiana codziennych nawyków może skutecznie zapobiegać zjawisku prokrastynacji.
Źródła:
Przeczytaj również:
