Podagrycznik pospolity - niezwykły chwast o przeciwzapalnych właściwościach

Podagrycznik pospolity to prawdziwy globtroter świata roślin! Ta bylina z rodziny Apiaceae, czyli selerowatych, rośnie od Europy, przez Amerykę Północną, aż po Azję.

To roślina wszechstronna, która nie tylko rozmnaża się błyskawicznie za pomocą swoich kłączy i rozłogów, ale także potrafi przetrwać mrozy. Podagrycznik pospolity to prawdziwy "intruz" w ogrodach. Odznacza się przy tym ogromną siłą konkurencyjną w stosunku do innych gatunków, dzięki czemu szybko opanowuje teren, co wpływa na dostępność i łatwość pozyskiwania surowca. Rośnie również na skrajach lasów czy nawet w miejskich parkach [1,2].  Ale co sprawia, że podagrycznik jest tak niezwykły? Postaram się odpowiedzieć na to pytanie, gdyż z tą niezwykłą rośliną związana byłam kilka lat. A mianowicie analizowałam skład oraz właściwości różnych części podagrycznika pospolitego w trakcie mojego doktoratu!

W medycynie ludowej już od czasów starożytnych stosowano liście tej rośliny. Herbata z suszonych liści to lek zalecany w kuracji podagry, czyli dny moczanowej, żylaków odbytu, stanów zapalnych nerek i pęcherza, pomocniczo w kamicy nerkowej oraz na poprawę przemiany materii. Świeże liście przykładane na rany powodowały zaś szybsze ich gojenie [1–3]. 

Jakie fitozwiązki znajdziesz w tej roślinie:

• poliacetyleny, w tym falkarinol, falkarindiol, 
• olejki eteryczne, głównie mono- i seskwiterpeny, 
• witamina C
• makro- i mikroelementy m.in. żelazo, miedź, mangan, tytan, bor, wapń i potas
• Polifenole z grupy kumaryn, kwasów fenolowych i flawonoidów.

Właściwości przeciwzapalne

Podagrycznik zawiera poliacetyleny, które wykazują istotne właściwości przeciwzapalne, działając hamująco na enzym COX-1. [4,5].

Jest to mechanizm taki sam, jaki wykazują NLPZ, czyli popularne leki przeciwbólowe jak ibuprofen.

NLPZ skutecznie łagodzą objawy stanu zapalnego, takie jak zaczerwienienie, obrzęk, ból i gorączka, a także choroby reumatyczne. Jednak ich długotrwałe i nadmierne stosowanie może prowadzić do działań niepożądanych, zwłaszcza związanych z układem pokarmowym, takimi jak uszkodzenie błony śluzowej żołądka. 

Ekstrakty z kłączy, łodyg, liści i kwiatów podagrycznika poddano analizie pod względem właściwości przeciwzapalnych. Udowodniono, że pozyskany z podagrycznika falkarinol działa trzydziestokrotnie silniej hamująco na COX-1 niż indometacyna, czyli syntetyczny lek z grupy NLPZ, stosowany jako środek przeciwzapalny.

Najsilniejsze właściwości przeciwzapalne spośród wszystkich części rośliny wykazywały kwiaty [4,5]. W kolejnym badaniu w olejkach eterycznych wyizolowanych z liści stężenie falkaridolu wynosiło 0.6 %, zaś w łodygach 0.2 % [4]. W badaniach mojego zespołu, potwierdziliśmy wysoką zawartość falkarinolu i falkarindiolu w ekstraktach z liści podagrycznika pospolitego. Dodatkowo, w badaniach komórkowych zostały potwierdzone właściwości antyoksydacyjne tej rośliny [6]. Zatem kwiaty oraz liście będą wykazywać najsilniejsze właściwości przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne.

Dostępna literatura donosi o bezpieczeństwie stosowania podagrycznika pospolitego. Wynika to z dużej rozpiętości pomiędzy dawką terapeutyczną i toksyczną głównego czynnego związku zawartego w roślinie (falkarinolu), co pozwala na stosowanie surowca bez ryzyka wystąpienia działań niepożądanych [4]. Zatem podagrycznik pospolity, jako naturalny środek przeciwzapalny, może być stosowany wspomagająco przy leczeniu chorób związanych ze stanem zapalnym. (O innych ziołach przeciwzapalnych, czytaj tutaj).

Odkryj kulinarne możliwości z podagrycznikiem

Podagrycznik, znany nie tylko ze swoich potencjalnych właściwości leczniczych, ale także jako smaczna roślina jadalna o delikatnym, pietruszkowym smaku. Podzielę się z Tobą kilkoma kulinarnymi pomysłami na wykorzystanie tej unikalnej rośliny w Twojej kuchni:

Sałatka z Liśćmi Podagrycznika:

• Wybieraj młode, świeże listki podagrycznika.
• Przygotuj orzeźwiającą sałatkę, dodając je do ulubionych warzyw i dressingów.

Zupa z Podagrycznikiem:

• Dodaj liście podagrycznika do zupy, aby wzbogacić jej smak i dostarczyć dodatkowych składników odżywczych.

Zamiennik Szpinaku w Zapiekankach:

• Zastosuj podagrycznik jako zdrową alternatywę dla szpinaku w różnego rodzaju zapiekankach.

Owocowo-Warzywne Koktajle:

• Dodaj kilka liści podagrycznika do swojego ulubionego koktajlu, aby cieszyć się dodatkową dawką witamin i minerałów.

Napar z Liści i Kwiatów:

• Zrelaksuj się przy naparze z suszonych lub świeżych liści i kwiatów podagrycznika.

Ocet i Kiszonki:

• Przygotuj własny ocet, dodając do niego liście podagrycznika.
• Dodaj do domowych kiszonek, aby uzyskać unikalny smak.

Ziołowe Pesto:

• Stwórz aromatyczne pesto, łącząc liście podagrycznika z czosnkiem, orzechami i oliwą.

Rozszerz swoje kulinarne horyzonty, eksperymentując z podagrycznikiem w kuchni. Gotuj kreatywnie i ciesz się właściwościami przeciwzapalnymi i antyoksydacyjnymi podagrycznika pospolitego.

Źródła:

1. Stefanovic, O.; Comic, L.; Stanojevic, D.; Solujic-Sukdolak, S. Antibacterial Activity of Aegopodium Podagraria L. Extracts and Interaction Between Extracts and Antibiotics. 2009, 6.
2. Jakubczyk, K.; Kwiatkowski, P.; Sienkiewicz, M.; Janda, K. The content of polyphenols in extract from goutweed (Aegopodium podagraria L.) and their antistaphylococcal activity. Postępy Fitoterapii 2018.
3. Jakubczyk, K.; Janda, K.; Styburski, D.; Łukomska, A. Goutweed (Aegopodium Podagraria L.) – Botanical Characteristics and Prohealthy Properties. Postepy Hig Med Dosw 8.
4. Orav, A.; Viitak, A.; Vaher, M. Identification of Bioactive Compounds in the Leaves and Stems of Aegopodium Podagraria by Various Analytical Techniques. Procedia Chemistry 2010, 2, 152–160, doi:10.1016/j.proche.2009.12.022.
5. Prior, R.M.; Lundgaard, N.H.; Light, M.E.; Stafford, G.I.; van Staden, J.; Jäger, A.K. The Polyacetylene Falcarindiol with COX-1 Activity Isolated from Aegopodium Podagraria L. Journal of Ethnopharmacology 2007, 113, 176–178, doi:10.1016/j.jep.2007.05.005.
6. Jakubczyk, K.; Łukomska, A.; Czaplicki, S.; Wajs-Bonikowska, A.; Gutowska, I.; Czapla, N.; Tańska, M.; Janda-Milczarek, K. Bioactive Compounds in Aegopodium Podagraria Leaf Extracts and Their Effects against Fluoride-Modulated Oxidative Stress in the THP-1 Cell Line. Pharmaceuticals 2021, 14, 1334, doi:10.3390/ph14121334.