07 wrz 2023
5 minut(y) czytania
Czym dokładnie jest medycyna funkcjonalna i dlaczego może być kluczem do pełniejszego zrozumienia i odzyskania zdrowia? Poznajmy jej założenia, które wykraczają trochę proza tradycyjne podejście do medycyny.
W ostatnich latach, świadomość społeczeństwa na temat zdrowego stylu życia i prewencji znacząco wzrosła. Trend ten pociągnął za sobą wzrost zainteresowania kompleksowymi sposobami dbania o zdrowie, m.in. Medycyny Stylu Życia czy Medycyny Funkcjonalnej. Choć w Polsce, medycyna funkcjonalna zyskuje na popularności od stosunkowo niedawna, nie jest to nowa dziedzina. W krajach takich jak Stany Zjednoczone czy Wielka Brytania działa już od lat 90.
“Medycyna funkcjonalna to nauka tworzenia zdrowia”, tak podsumowuje ją w jednym zdaniu lekarz Mark Hyman - propagator medycyny funkcjonalnej.
Nie jest to rodzaj odrębnej specjalizacji lekarskiej czy dietetycznej, a odmienny sposób podejścia do leczenia. W swojej praktyce, na założeniach medycyny funkcjonalnej mogą opierać się różni specjaliści zdrowia.
Jest to holistyczne podejście do leczenia, które skupia się na wykryciu i rozwiązaniu głównych źródeł choroby.
Celem terapii jest przywrócenie stanu równowagi i prawidłowego funkcjonowania organizmu - stąd też w nazwie określenie “funkcjonalna”. Esencją tego podejścia jest czerpanie z dorobku medycyny konwencjonalnej, wprowadzanie pozytywnych zmian w stylu życia i uzupełnianie tego metodami naturalnymi o naukowo udowodnionej skuteczności.
Pomimo, że określenie “holistyczne” jest ostatnio tak popularne i chętnie używane, dla wielu wciąż pozostaje nie do końca zrozumiałe.
Holistyczne podejście w medycynie polega na postrzeganiu człowieka jako całości, biorąc pod uwagę jego psychikę, fizyczność i emocjonalność.
Tak samo postrzega się sam organizm człowieka - jako całość stworzoną z zależnych od siebie i współpracujących ze sobą organów. Holizm uważa, że złożoność systemu jakim jest organizm człowieka sprawia, że nie da się poszczególnych narządów analizować i leczyć osobno - co często ma miejsce w podejściu konwencjonalnym.
Zdrowie, według definicji WHO, to stan pełnego dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego. Pojęcie to oznacza obecność witalności, a nie jedynie brak choroby.
Medycyna funkcjonalna stawia sobie za cel przywrócenie zdrowia - tego z powyższej definicji.
Uważa, że wiele schorzeń przewlekłych można w dużym stopniu wyeliminować lub skutecznie wprowadzić w stan remisji kiedy zadba się o organizm wielopoziomowo. W tym podejściu istotne jest zebranie wnikliwej historii choroby oraz przeprowadzenie szerokiej diagnostyki. Umożliwia to terapeucie równoległe przeanalizowanie wielu układów w ciele oraz znalezienie wzajemnych połączeń i zależności między pojawiającymi się dolegliwościami.
Takie kompleksowe zrozumienie zdrowia i choroby pozwala na stworzenie prawdziwie spersonalizowanej terapii. Dodatkowo, w diagnostyce medycyna funkcjonalna posługuje się tzw. “normami funkcjonalnymi”, czyli zakresami wartości referencyjnych dla badań laboratoryjnych, które różnią się od standardowych zakresów tym, że są bardziej zawężone i przedstawiają przedział w jakich organizm funkcjonuje optymalnie. Pozwala to na wczesne wykrycie wszelkich odchyleń i profilaktykę.
Czyli w praktyce, terapeuta medycyny funkcjonalnej może wykryć nieprawidłowości zanim rozwiną się one w obniżającą jakość życia chorobę.
W tym podejściu współpraca z pacjentem jest długofalowa oraz wymaga od niego większego zaangażowania w proces leczniczy. Nieodzownym elementem każdej terapii jest odpowiedni sposób odżywiania. Oprócz tego zwraca się uwagę na takie aspekty jak rytm dobowy, aktywność fizyczną, czynniki środowiskowe czy dobrostan psychiczny. Według potrzeby stosuje się farmakoterapię lub celowaną suplementację. Suplementacja dobierana jest na podstawie wyników badań i obejmuje użycie preparatów takich jak witaminy, minerały, probiotyki czy standaryzowane ekstrakty roślinne, opierając wybór danej substancji na podstawie jej skuteczności udowodnionej w badaniach naukowych. (Czym kierować się przy wyborze suplementacji, czytaj tutaj).
Duży nacisk kładzie się na edukację pacjenta. Uświadamia się go jak istotną rolę odgrywa w procesie zdrowienia, pokazuje jak codzienne wybory przyczyniają się do dolegliwości zdrowotnych oraz uczy jak prawidłowo wspierać swój organizm.
Wszystkie te działania mają na celu pomóc pacjentowi odzyskać nie tylko dobre samopoczucie, ale przede wszystkim sprawczość.
Coś o czym wielu pacjentów zapomina to fakt, że my sami jesteśmy odpowiedzialni za własne zdrowie. Receptą na zdrowie nie jest najdroższy lek czy suplement. Jest nią suma naszych codziennych działań, wyborów i nawyków. (Zacznij od zmiany stylu życia - więcej w tym artykule).
Medycyna konwencjonalna jest niezastąpiona w stanach nagłych lub zagrażających życiu, gdzie wymagane jest natychmiastowe działanie i szybka podaż leków. Natomiast w przypadku schorzeń przewlekłych, podejście konwencjonalne w dużej mierze stawia wyłącznie na leczenie farmakologiczne. Skupia się głównie na łagodzeniu objawów choroby, a mniej na dociekaniu źródłowej przyczyny problemu i jej eliminowaniu. Kontrastując to z podejściem funkcjonalnym, które trudzi się odnalezieniem przyczyny problemu i podchodzi do leczenia wielowymiarowo.
Co należy podkreślić - medycyna funkcjonalna nie wyklucza stosowania leków farmakologicznych, nie odrzuca też tradycyjnych metod diagnostycznych.
Dzięki temu, że podejście funkcjonalne łączy różne metody, dysponuje ono szerszym wachlarzem możliwości terapeutycznych. Ma ona jednak zastosowanie jedynie w leczeniu chorób przewlekłych.
Podsumowując, jest to bardziej rozbudowane i idealistyczne podejście do leczenia. To, co medycyna konwencjonalna zakłada, lecz czego często w praktyce nie udaje jej się zrealizować z powodu utrudnień systemu opieki zdrowotnej - małej ilość czasu dla pacjenta, niedoboru specjalistów, braku możliwości kompleksowej opieki nad pacjentem czy małych możliwości diagnostycznych związanych z ograniczeniami finansowymi.
Mam nadzieję, że przyszłość medycyny przyniesie ze sobą bardziej holistyczne podejście do zdrowia. Chciałabym, aby pacjenci mieli okazję cieszyć się większą ilością czasu poświęconego na ich opiekę, aby każdy aspekt ich zdrowia był dokładnie zrozumiany i uwzględniony. To właśnie takie przekształcenie w systemie zdrowotnym może doprowadzić do bardziej satysfakcjonującej i efektywnej opieki medycznej dla nas wszystkich.
